De mens leeft al meer dan 5000 jaar op zonne-energie

Marcel Verheyen

De zon is de primaire bron van leven op aarde. Haar invloed reikt veel verder dan enkel warmte; zonlicht speelt een cruciale rol in onze gezondheid, energiebalans en hormonale processen. In dit artikel verkennen we de therapeutische waarde van zonlicht en hoe we hier optimaal gebruik van kunnen maken.

Het belang van zonlicht voor je gezondheid

Zonlicht heeft een directe invloed op ons zenuwstelsel. Onze ogen - in feite een uitstulping van de hersenen - vangen licht rechtstreeks op en sturen dit naar verschillende delen van het centraal zenuwstelsel, waaronder de epifyse (pijnappelklier), de hypothalamus en meer specifiek ook de suprachiasmatische kern (SCN).

  1. Epifyse (pijnappelklier): Reguleert hormonale processen, waaronder de productie van melatonine, wat essentieel is voor het slaap-waakritme.
  2. Hypothalamus: Speelt een centrale rol bij de regulatie van lichaamstemperatuur, honger, dorst en hormonale balans.
  3. Suprachiasmatische kern: De SCN fungeert als de ‘biologische klok’ en is verantwoordelijk voor het synchroniseren van het dag-nachtritme.

Dit betekent dat zonlicht niet alleen een rol speelt bij slaapregulatie via melatonine, maar ook invloed heeft op andere hormonale processen en lichamelijke functies, zoals de stofwisseling en emoties.

Een tekort aan zonlicht kan leiden tot een verminderde serotonineproductie, wat in verband wordt gebracht met neerslachtige gevoelens en stemmingsstoornissen, vooral in de wintermaanden. Daarnaast beïnvloedt zonlicht ook de productie van dopamine, wat een rol speelt bij de motivatie en vitaliteit.

zonnelicht heeft een positieve invloed op emoties

Bovendien heeft zonlicht invloed op de productie van melatonine, het hormoon dat ons slaap-waakritme reguleert. Blootstelling aan natuurlijk licht overdag helpt bij het onderdrukken van melatonine, waardoor we overdag alert blijven en 's avonds een natuurlijke stijging van melatonine ervaren, wat ons helpt beter te slapen. Dit verklaart waarom mensen die onvoldoende zonlicht krijgen, bijvoorbeeld door te veel binnen te zitten of door het gebruik van kunstmatig licht, vaak slaapproblemen ervaren.

Lichttherapie wordt daarom ingezet om seizoensgebonden depressies (SAD) te behandelen, een methode die onder andere in ziekenhuizen zoals het National Institute of Health Clinical Center in Bethesda, Maryland werd onderzocht.

Zonlicht en de vorming van vitamine D

Vitamine D is essentieel voor onze botten, het immuunsysteem en de regulatie van ontstekingsreacties. De zon stimuleert de aanmaak van deze vitamine in onze huid. Onvoldoende blootstelling aan zonlicht leidt tot tekorten die in verband worden gebracht met osteoporose, depressie en een verhoogd risico op infectieziekten.

Hoe wordt vitamine D biochemisch aangemaakt?

Wanneer UVB-straling van de zon de huid bereikt, wordt 7-dehydrocholesterol, een steroïde die van nature in de huid voorkomt, omgezet in previtamine D3. Deze stof ondergaat vervolgens een reactie om vitamine D3 (cholecalciferol) te worden. Deze stof wordt daarna in de lever omgezet in 25-hydroxyvitamine D (calcidiol), de opslagvorm van vitamine D. De nieren zetten dit vervolgens om in de actieve vorm, 1,25-dihydroxyvitamine D (calcitriol), die een cruciale rol speelt in de calcium- en fosfaatstofwisseling.  Dit is van belang voor sterke botten en een goede immuniteit.

het is goed voor iedereen om elke dag buiten te komen 

De invloed van zonne-energie op de mens

De mens heeft lang moeten zoeken naar een milieuvriendelijke energievoorziening voor zijn voertuigen. De mens zelf heeft altijd al op de meest zuinige en milieuvriendelijke manier geleefd en gebruik gemaakt van pure zonne-energie. De mens leeft op zonne-energie. Die voorziening is super-efficiënt:

  1. Voor de regulatie van het bioritme: Zonlicht helpt bij het synchroniseren van de interne klok, wat essentieel is voor het slaap- en waakritme.
  2. Voor de ondersteuning van het immuunsysteem: De zon draagt bij aan de activering van immuuncellen en vermindert ontstekingen.
  3. Voor een betere stemming en een mentale gezondheid: Zonlicht verhoogt de aanmaak van serotonine, het ‘gelukshormoon’, en dopamine, wat motivatie en energie reguleert.

De warmte van de zon en het effect op het lichaam

Naast licht heeft de warmte van de zon een gunstig effect op de doorbloeding en ontspanning van spieren en gewrichten.

Zonnewarmte:

  1. Stimuleert de bloedcirculatie en ontspant het zenuwstelsel.
  2. Vermindert spierpijn en stijfheid, ideaal voor mensen met reumatische klachten.
  3. Bevordert de afvoer van gifstoffen via transpiratie.

Moeten je een selectie maken van lichtfrequenties?

Alle lichtfrequenties zijn nodig voor een optimale werking van het lichaam. Kunstmatig licht of een overmatige blootstelling aan blauw licht bijvoorbeeld (zoals van schermen) kan ons bioritme verstoren. Daarom is het belangrijk om:

  1. Regelmatig onbeschermd (maar gedoseerd) natuurlijk zonlicht op te nemen.
  2. Overmatig kunstmatig blauw licht te vermijden in de avond om melatonineproductie niet te verstoren.
  3. Lichttherapie te overwegen bij een tekort aan zonlicht in de winter.

de zonnebril zo weinig mogelijk gebruiken

Mogelijke nadelen of verkeerd gebruik van zonlicht

Hoewel de zon essentieel is, kan overmatige blootstelling schadelijk zijn:

  1. Verhoogd risico op huidkanker door te lange blootstelling zonder bescherming.
  2. Vroegtijdige huidveroudering door UV-straling.
  3. Uitdroging en zonnebrand, wat kan leiden tot beschadiging van de huid.

Tips om voldoende van de zon te ‘consumeren’.

  1. Dagelijks minimum 15 tot 30 minuten onbeschermde blootstelling aan de zon (afhankelijk van huidtype en geografische locatie).
  2. Draag alleen een zonnebril als dat echt nodig is.
  3. Laat de zon ook aan je huid komen; dit wil zeggen dat je je niet helemààl induffelt…
  4. Neem supplementen in de wintermaanden als zonlicht beperkt is, om genoeg vitamine D te krijgen.

 In feite leven wij op zonne-energie: rechtsreeks via het licht dat op de huid terecht komt en dat via het licht dat langs de ogen in de hersenen binnenkomt. Daarom moeten we proberen elke dag buiten te komen. Maar ook via gezonde voeding! Planten zetten via fotosynthese zonlicht om in energie, hetgeen uiteindelijk via de voedselketen in het lichaam terechtkomt. Daarom worden we aangespoord om die voeding te kiezen die de natuur ons verschaft…